Tüketimin hızlanması, üretim yöntemlerini de değiştirdi. Artık pek çok hammadde, büyük fabrikalar, çeşit çeşit kimyasallar kullanılması gerekiyor. Özellikle büyük şantiyeler ya da fabrikalardaki üretim, sağlık hizmetinin de iş yeri hekimi ile yerinde verilmesini zorunlu kılıyor. Önleyici sağlık hizmetinden tedaviye kadar pek çok hizmetin artık işletmede verilmesini zorunlu kılan yasalar mevcut. Çalışma alanı konusunda uzmanlaşan hekimlerin kazandığı bu unvan, birçok üretim tesisinde hayat kurtarıcı nitelikte. Örneğin bu hekimler sayesinde kimyasala maruz kalan işçiler koruyucu ekipmanlara kavuşuyor. Ya da rahatsızlanan bir işçi işyerine gelen bir doktor tarafından tedavi edilebiliyor.
Birçok ülkede belli sayının üzerinde işçi çalıştıran tesislerde iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu var. Hekim, üretim aşamalarından toplu kullanım alanlarının dezenfeksiyonuna kadar birçok görevi yürütüyor. Özellikle üretim aşamalarında birçok işçi kimyasal ya da toza maruz kalıyor. Bazıları tehlikeli maddeler ile çalışıyor. Bu durum meslek hastalığı gibi takip edilmesi gereken durumları da ortaya çıkarıyor. Hekimler, bu hastalıkların da erkenden teşhis edilmesinde önemli görevler üstleniyor.
İçindekiler
İş Yeri Hekimi Kimdir?
Branşını emekçi sağlığı konusunda seçen doktorlar iş yeri hekimi olarak adlandırılıyor. Bu hekimler öncelikle tıp fakültelerinden mezun olup doktor unvanı alıyorlar. Ardından bakanlığın açtığı İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerine katılıyorlar. Sınavda başarılı olan adaylar işletmelerde sağlık hizmeti veriyor. Türkiye’nin yasaları gereği bazı işletmeler hekim çalıştırmak zorunda. Bu, çalışan sayısına ve işletmenin tehlike sınıfına göre değişiyor. Bu uzmanlığı alan hekimler bu işletmelerde çalışabiliyor. Ayrıca ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde (OSGB) görev alan doktorlar, pek çok işletmede görev alabiliyor.
Temel doktorluğun üzerine iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzmanlaşan hekimler, üretimin eksiksiz sürmesi için de önemli bir görev yürütüyor. Görev ve sorumlulukları yasa ve yönetmeliklerle belirleniyor. Bu tanımlamaların içinde, sadece çalışanların muayenelerinin yapılması yok. Aynı zamanda gebe ve kronik hasta çalışanların takibi, meslek hastalıklarının önlenmesi gibi görevleri de var. Aynı zamanda işyerinde üretimin sağlıklı şekilde yürütülmesi için önlemler alınması, hijyen kurallarının belirlenmesi ve uygulanması da gerekiyor. Bu görevler de iş yeri hekimi tarafından yerine getiriliyor.
İş Yeri Hekimi Ne İş Yapar?
Tıp biliminin temelinde sağlığın korunması ve odağında insan vardır. İşletmelerde görevli hekimler de tıpkı, diğer alanlarda branşlaşan hekimler gibidir. Örneğin bir ortopedi uzmanı hekim hayatı boyunca bir akciğer rahatsızlığı olan silikozis hastası ile karşılaşmaz. Fakat bu hastalık, bir iş yeri hekimi tarafından en sık karşılaşılan vakalardan. Bunun yanında işyerinde meydana gelen kazalara da ilk müdahaleyi her zaman bu hekimler yapıyor.
Dolayısıyla hekimliğin bu alanı çalışma yaşamında sıklıkla karşılaşılan hastalıklar konusunda uzmanlaşmayı gerektiriyor. Haliyle, bir tekstil firmasında bir silikozis hastalığı teşhis ve tedavisi ile uğraşırken, bir dökümhanede yanık tedavisi de gerekebiliyor. Bu bilgiler ışığında bu uzmanlıktaki bir hekimin, bir işletmenin sağlıklı yaşayabilmesi için hayati önemde görev yürüttüğü söylenebilir.
İşletmelerde görevli bir hekim, ayrıca çalıştığı sınıfa göre, çalışanlara vakit ayırmak zorundadır. Her çalışanı ayda en az bir kez belirli bir süre muayene etmesi ve gözlemlerini not alması gerekiyor. Bu şekilde meslek hastalıklarının da önüne geçiliyor.
Nasıl İş Yeri Hekimi Olunur?
Her işte olduğu gibi iş yeri hekimi olma konusunda da istekli olma, ilk şarttır. 6 yıllık temel tıp eğitimini tamamlayıp, doktor unvanı alan her hekim bu görevi üstlenebilir. Fakat bunun için öncelikle iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmak gerekiyor. Eğitimlerin ardından düzenlenen ÖSYM’nin düzenlediği merkezi sınavda da başarılı olma şartı var. Sınavlar yılda iki kez ÖSYM tarafından düzenleniyor.
Doktorlara yönelik eğitimin ardından yapılan sınavda 50 soru soruluyor. Başarılı olmak için 35 sorunun doğru cevaplanması şartı var. Sınavda başarılı olduktan sonra bakanlık tarafından sertifika veriliyor. Bu sertifika, artık hekimliğe ek olarak işyerlerinde de hekimlik yapmaya olanak sağlıyor.
Bir hekim, mesaisini çalıştığı alana aktarmak zorunda. Bunun için de üretim sahalarının tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre sınıflandırılıyor. Buna göre;
- Az tehlikeli işletmelerde her 2 bin çalışan için bir hekim görevlendirilmesi gerekiyor.
- Tehlikeli işletmelerde her bin çalışan için bir hekim çalışmalı.
- Çok tehlikeli işletmelerde her 750 çalışan için bir hekim görev yapmak zorunda.
İş Yeri Hekiminin Çalışma Alanları ve Görevleri
Doktorluk dendiğinde çoğu insanın kafasında hastane koridorlarındaki beyaz önlüklüler canlanıyor. Fakat iş yeri hekimi olanlar için beyaz önlük dışında durum farklı. Çünkü onlar üretim sahalarında, fabrikalarda görev yapıyorlar. Elbette kendilerine ait muayenehanelerde çalışıyorlar fakat sürekli olarak üretimle iç içe oluyorlar. Bu birliktelik görev tanımı kapsamında yer alıyor. Bu hekimlerin işletme ile bütünleşmesi, her çalışanın sağlığı ile yakından ilgilenmesi bekleniyor. Bu aşamada görevleri arasında şunlar yer alıyor:
- Yeni personel girişi
Hekim, bağlı bulunduğu işletmenin koşullarını ve zararlarını bilir. Bu bağlamda işe alımlarda da önemli görevler düşüyor. Başvuru yapanların sağlık kontrolleri ve işe uygunlukları görevleri arasında.
- Meslek hastalığıyla mücadele
Üretim süreçlerindeki kimyasal kullanımı, toza ya da gaza maruz kalma mesleki hastalıkları beraberinde getiriyor. Özellikle akciğer hastalıkları silikozis, asbestozis ve pnömokonyoz gibi hastalıklar sürekli takip altında tutulmalıdır. Hekimler meslek hastalıkları konusunda da sürekli çalışmalar yürütüyor.
- Sürekli gözetim
Hekimler her işçiye her ay, az tehlikeli işletmelerde 5, tehlikeli işletmelerde 10 ve çok tehlikeli olanlarda 15 dakika ayırmak zorunda. Bu da sürekli gözetim için son derece önemli.
- Önleyici sağlık hizmetleri
Hekimler, toplu kullanımdan doğan olası hastalıkları öncesinden önlemelidir. Bu bağlamda meslek hastalıkları başta olmak üzere salgınlara karşı da önleyici hizmeti vermelidir.
- Eğitim
İş sağlığında en önemli konu eğitimdir. Bir iş yeri hekimi görevleri içinde çalışanlara belirli dönemde eğitimler vermek de var.
Bu konudaki ihtiyaçlarınız ve daha fazla bilgi için işyeri hekimliği sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.