Elektrikli aletlerin kullanımının yaygınlaşması, çeşitli tiplerde prizlerin evlerde bulunması ve de yeterli önlemin gerekli görevliler tarafından alınmayışı nedeniyle ortaya çıkan yangınlar can ve mal kaybına sebep olabilmektedir. Bu can ve mal kaybını önlemek, yangın çıkma riskini en aza indirmek için bulunduğumuz ortamlarda çeşitli önlemlerin alınmasına özen göstermemiz gerekmektedir. Yangın söndürme ekipmanlarının bulunduğumuz yerlerde hazır ve nazır olarak bulunması afetlere karşı en büyük önlemimizdir. Hiçbir yangın alacağımız önlemlerden güçlü değildir.
İçindekiler
Patlama
Patlamalar temel olarak yanıcı ve yakıcı maddelerde bulunan gazların ani salınımı ile gerçekleşen veyahut ısının ani bir şekilde yükseliş göstermesine bağlı olarak gelişen kimyasal olaydır. Bu olayı gerçekleştiren ana maddelere patlayıcı adı verilir.
Günümüzde gerek doğrudan gerekse dolaylı yoldan çok sayıda patlama meydana gelmektedir. Ev aletlerinde, arabalarda, tüplerde, fabrikalarda vb. birçok konumda önlem yetersizliği ve yanlış kullanımlar sebebiyle patlamalar meydana gelmektedir.
Bu patlamalara karşı elimizden gelen en kuvvetli önlemi almak elimizdeki en büyük kozumuzdur. Patlama sonrası oluşabilecek olan yangını söndürmek ve de yangın söndürme konusunda bilgi sahibi olmak için yazımızı dikkatle okumanızı tavsiye ederiz.
Yangın Sınıfları
Yangınlar, çeşitli boyut ve hallerde meydana gelebilmektedirler. Bugüne kadar dünyamız üzerinde karşılaştığımız büyük felaketlerle sonuçlanan yangınlara insanlık şahit olmuştur. Yangınlardan, dünya üzerinde yaşadığımız sürece, kaçmak için herhangi bir yolu yoktur.
Yangın, deprem, sel gibi doğal afetlerle yaşamak olağan bir durum haline gelse bile tedbir almak çok önemli bir husustur. Yangın büyüklerine ve boyutlarına göre çeşitli sınırlandırmalarla ayrılır. Yazımızda; A, B, C, D sınıfı yangınlarına ve elektrik-gaz kaynaklı yangın çeşitlerine yer vereceğiz.
A Sınıfı Yangınlar
A sınıfı yangınların en temel ayırt edici özelliği temel karbon bazlı maddelerden (kömür) ortaya çıkıp kor oluşturmalarıdır. Yangın söndürme konusunda A sınıfı yangınların, maddelerin yüzey boyutlarına göre hız kazandığını bilmek önemlidir. Büyük boyutlu maddelerin küçük boyutlu maddelere göre daha zor bir şekilde yandığı bilgilerimiz arasında yerini almaktadır.
Bu tarz yangınlara müdahale için korun söndürülmesi, sıcaklığın azaltılması gerekmektedir. Aksi taktirde ikinci kez bir yangın durumu söz konusu olabilmektedir. Alınacak önlemler ve kurallara riayet edilmesiyle bu tarz yangınların önüne geçilebilmektedir.
B Sınıfı Yangınlar
B sınıfı yangınlar, sıvılar veya sıvılaşabilen katı maddeler aracılığıyla çıkabilen yangınlardır. Benzin, mum gibi yakıcılar bu tarz yangınları oluşturmak için birebirdir. Yangın söndürme ekipmanları açısından geniş bir skala ile yangını kontrol altına almak gerekmektedir.
Bu tarz yangınları kontrol altına alabilmek için başlangıçta boğma yönteminin kullanılması genellikle başarı ile sonuçlanmaktadır. Ülkemizde ve dünyada acil durum ekipleri bu tarz yangınlara en kısa sürede etkili bir çalışmayı sağlamaktadır.
C Sınıfı Yangınlar
Gaz kaynaklı patlamaların genel grubudur. Metan gazı, LPG, propan, bütan vb. gazların sıkışması sonucu meydana gelebilmektedir. C sınıfında yanıcı maddeler çok çok kısa sürelerde yangın durumuna gelebilmektedirler.
Yaklaşık olarak 1 mikro saniye ile sonuçlanan yangınlar başlayabilmektedir. Katılardaki gibi bir yanma süresine ihtiyaçları yoktur. Ani yangın sebebiyle aniden patlamalar da meydana gelebilmektedir. Yangın söndürme ekipmanlarının eksiksiz ve sorunsuz olarak kullanılması bu tarz yangınlarda büyük önem arz etmektedir.
D Sınıfı Yangınlar
D Sınıfı yangınlar, yanabilen metallerin yangınıdır. Alüminyum, lityum, magnezyum, titanyum vb. birçok metalin yanması sonucu oluşan yangınlardır. D sınıfı yangınlarda temel olarak korlu bir yangın söz konusudur. Bu nedenle A sınıfında meydana gelen yangın koşullarına benzer bir yapıya sahip olduğu söylenebilir.
Elektrik Yangınları
Bugünlerde kullandığımız birçok aletin elektrik tesisatlarına bağlı olması beraberinde elektrik kaynaklı yangınları da getirmiştir. Elektrik kaynaklı yangınlarda kesinlikle dikkat edilmesi çok büyük önem arz eden hususlar vardır. Elektrik tesisatının çok büyük bir alana bağlı olması durumunda işin maddi kayıp boyutu da çok büyük olmaktadır.
Bu nedenle yangın söndürme gibi durumlardan önce tesisat üzerinde uzmanlar tarafından belirlenen koşullar doğrultusunda yapım olmalıdır. Kullanılacak ev veya işyeri kesinlikle yapım aşamasında iken topraklama gibi çeşitli korunma yollar ile desteklenmelidir.
Elektrik yangınları içinde bulunduğumuz yüzyılda sık sık tekrar eden yangınlardır. Basit bir devre nedeniyle kaynaklanan yangınlar olmaktadır. Bunlar için gerekli tedbirler alınmazsa çok büyük hasarlar meydana gelir.
Gaz Yangınları
Gaz kaynaklı yangınlar temelde gaz sızması veya patlaması sonucu oluşan yangınlardır. Oluşabilecek hasarın boyutu gerekli ekspertiz çalışmaları ile belirlenebilmektedir. Olası bir gaz kaçağına mahal vermemek adına hem evlerimizde hem de işyerlerimizde kullandığımız gaz tesisatının büyük bir ehemmiyetle incelenmesi gerekmektedir. Aksi taktirde mal hatta can kayıplı felaketlere yol açabilir.
Sıvılaştırılmış gazların yangınları ile de oluşabilen bu yangın türü fabrikasyon işletmelerde ne yazık ki sıklıkla meydana gelmektedir. Bu durumun sona ermesi ve sonraki süreçlerde tekrarlamaması için gerekli önlemlerin alınması şarttır. Yangın söndürme ekipmanları bu konuda bir numaralı destektir.
Yangınların Söndürülmesi
Yangınlar, ekonomik ve ekolojik felaketlere yol açabilmektedir. Bu nedenle söndürülebileceği en kısa sürede söndürülme işleminin gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi taktirde oluşabilecek felaketler can ve mal kaybına neden olabilmektedir.
Özellikle son yıllarda küresel ısınmanın had safhaya çıkışıyla ormanlarda meydana gelen yangınlar, söndürülmesi için büyük çaba sarf edilmesi gereken yangın türüdür. Binlerce canlının habitatı olan ormanlar bir ekosistem özelliği de taşımaktadır.
Bu nedenle bir orman yangını başta içinde yaşayan canlılar olmak üzere yakın yerleşim yerleri ve de acil yardım ekiplerine de zarar verebilmektedir. Yangınların söndürülmesi hele ki günümüz koşullarında büyük önem arz eder. Bu anlamda yangın söndürme sulu ve susuz olarak iki farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
Sulu Yangın Söndürme
Sulu şekilde yangının söndürülmesi, genellikle oda koşulları da diyebileceğimiz çeşitli sistemler ile desteklenmiş bir söndürme tekniğidir. Su ile söndürme işlemi uygulanırken uygulanan bölge üzerinde değerli bir eşya olmaması dikkate alınır. Aksi takdirde değerli eşyanın da zarar görebileceği belirtilmektedir.
Bu nedenle özellikle yurt dışında sıklıkla kullanılan bu söndürme tekniğinin doğru bir planlama ile yapılmış olması şarttır. Son yıllarda ülkemizde de yeni kamu binalarının inşaatları yapılırken sulu söndürme sistemleri sıklıkla kullanılmaktadır. Güven onayı almış bu sistem dünya genelinde büyük bir arz toplamaktadır.
Susuz Yangın Söndürme
Özellikle kritik binalarda, elektrik odaları gibi, kullanılan ve de değerli eşyalara zarar vermemesi en büyük avantajlarından biri olan bir tekniktir. Susuz yangın söndürme sayesinde değerli belgeleriniz ve elektronik eşyalarınızı sorunsuz bir şekilde yangın esnasında koruyabileceksiniz. Bu nedenle ofislerde ve fabrikaların çeşitli kısımlarında kullanılan bir yangın söndürücü önlemdir.
Susuz şekilde yangını söndürmek ozon tabakasına hiçbir şekilde zarar vermemektedir. Bu sebeple çevreci kuruluşlar tarafından sıklıkla kullanılan bir yöntem olduğunuzu bildirmemiz gerekir. Ekolojik açıdan oldukça olumlu faaliyetleriyle kullanıcılarını memnun etmektedir.
Olası yangın durumlarında kişilerin kullanacağı etkili yöntemlerden biridir. Böylece kişilerin kullandığı yöntemin etkisi ile yangın küçülür. Sonuç olarak yangın yok olarak kişiler felaketin önüne geçmiş olurlar. Hükümetler bu sebeple yangın söndürücü ekipman kullanımını zorunlu tutmaktadır.
Sınıflarına Göre Yangın Söndürülmesi
Yangınlar ilk paragraflarda da bahsettiğimiz üzere çok çeşitli şekillerde ortaya çıkmakta ve etkisini göstermektedir. Bu sebeple ortaya çıkan yangınların söndürülmesi için aldığınız önlemler de çeşitli olmalıdır. Ancak bu sayede yangınların doğuracak olduğu can ve mal kayıplarına karşı etkili bir önlem almış oluruz. Sınıflarına göre yangın söndürme çeşitlerinden bahsedelim.
A Sınıfı Yangınların Söndürülmesi
Yangını söndürmek işi oldukça zor bir eylem olsa da işinde uzman ekipler sayesinde yangınlar kısa sürede kontrol altına alınabilmektedir. A sınıfı yangınlar gündelik hayatta en fazla karşılaştığımız yangın türüdür. Katı kaynaklı meydana gelen bu yangınlarda su, sıvı söndürücü ve kimyevi toz kullanılabilmektedir. Bu sayede uzmanlar yangını söndürür. Ayrıca olası kayıpların önüne bir nebze de olsa geçmiş olursunuz.
Yangını söndürmek işi A sınıfı yangın durumlarında mutlaka dikkate alınması gereken işlerdendir. Olası bir durumda yangın söndürme işinin önemsenmemesi küçük bir alevlenmeyi dahi büyük felaketlerle karşılaştırabilmektedir.
B Sınıfı Yangınların Söndürülmesi
B sınıfının yangınları genellikle sıvı haldeki yanıcı maddelerin oluşturduğu yangınlardan dolaylı oluşur. Benzin, alkol gibi maddelerin yanması bu gruba dâhil edilmektedir. Bu tarz yangınların söndürülmesinde mutlaka dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Bunlardan ilki ve en önemlisi kesinlikle su kullanılmamalıdır. Su kullanımı yangının boyutunu arttıracak derecede tehlikelere sebep olabilmektedir.
Bu nedenle herhangi bir uzmandan destek almadan bir yangın söndürme işine ilk destek verilmemelidir. Aksi takdirde verdiğiniz destek olumsuz sonuçlanıp, yangın daha da büyüyecektir. Bu tarz yangınlarda kullanılması gereken maddeler genellikle kuru kimyevi tozlar ve köpüklü söndürücüler olmaktadır. Bu duruma dikkat edilmesi gerekir.
C Sınıfı Yangınların Söndürülmesi
C sınıfı yangınları özel önlem gerektiren yangınlardandır. Bu tarz yangınlar çok kısa sürelerde ortaya çıkabildiğinden özel önem taşır. Gaz haldeki yanıcı maddelerin yanması sonucu oluşan yangınlardır. Kesinlikle çok hızlı şekilde oluşan bu yangın türü beraberinde can ve mal kaybını da getirir. Bu sebeple hem yangın esnasında hem de sonrasında çok dikkatli olunması gerekmektedir. Bu tarz yangınlara yangın söndürme için genellikle kuru kimyevi tozlu söndürücüler birebirdir. Kişiler bu ürünü kullanılarak kısa sürede yangına son verir. Olası felaketleri engellerler.
D Sınıfı Yangınların Söndürülmesi
D sınıfı yangınlar genellikle metallerin yanması sonucu oluşan yangınlardır. Bu yangınlara karşı çok daha fazla dikkatli olunması gerekir. Metaller korlu ve alev çıkarmadan yanma işlevi gösterir.
A sınıfı ile benzer özellik gösteren, birlikte kor oluşturma aktivitesine sahip bu yangın türü metallerin yanması sonucu oluşmaktadır. Lityum, alüminyum gibi metaller yangın oluşturmak için birebirdir. Bu nedenle günümüz elektrikli araçlarında kullandığınız lityum pil teknolojisi D sınıfı içinde yer alır. Buna göre üreticiler yangın tedbiri almaktadırlar.
D sınıfının söndürülmesinde genellikle kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılmalıdır. Yangın söndürme işleminde doğru ürünün kullanmasıyla çok daha kısa sürede daha olumlu sonuçlar alınabilmektedir.
Elektrik Yangınlarının Söndürülmesi
Elektrik yangınları oldukça tehlikeli olan ve önceki bölümde de bahsettiğimiz üzere devam ettiği süre boyunca maddi açıdan büyük zararlar veren yangın türüdür. Bu nedenle alınacak önlemlerin doğru bir şekilde uygulanması birçok felaketten kurtarır. Maddi ve manevi olumsuz sonuçları engellemek adına doğru bir seçenek olur.
Bu tarz yangınların söndürülmesi işleminde genellikle kullanılması gereken içerisinde karbondioksit de barındıran söndürücülerdir. Bu söndürücüler yangınların kısa sürede söndürülmesine yardımcı olacaktır.
Gaz Yangınlarının Söndürülmesi
Gaz yangınları çok kısa sürede ortaya çıkıp hızlı bir biçimde ilerleyen yangınlardır. Kişiler herhangi bir müdahale yapmazsa patlama ile sonuçlanır. Kesinlikle bu tarz yangınlarda yangın söndürme işlemi için su kullanılmamalıdır. Su yerine kuru kimyevi söndürücü tozların tercih edilmesi gerekmektedir.
Gaz Yangınlarını Söndürmek İçin İzlenmesi Gereken Talimatlar
Gaz yangınlarının söndürülmesi işleminde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu hususlara dikkat etmek olumsuz sonuçları da engeller. Gaz yangınlarıyla ilk kez karşılaştığımız takdirde öncelikle acil yardım ekiplerini (112) bilgilendirmeli, sonraki hamlelerde elimizden geldiğince yangının yayılmasını engellemek için çaba göstermeliyiz.
Gaz yangınları genellikle hızlı yayılan yangınlardır. Bu nedenle dikkat etmek gerekir. Su ve su bazlı söndürücülerden uzak durmalısınız. Bunun yerine kuru kimyevi tozlu söndürücüleri tercih etmelisiniz. Yangın söndürme işlemlerinde ve de özellikle gaz yangınlarının teşkil ettiği söndürme işlemleri genel olarak bu şekilde açıklanmaktadır.