İş yeri hekimleri iş yerinde çalışmakta olan veya işe yeni başlayacak kişilere iş yeri sağlık muayenesi yapması, çalışanların yaşayacağı sağlık sorununu çözerek korunmasını sağlaması, iş yerinde olası meydana gelebilecek kötü senaryolarda çalışana tanı koyarak gerekli aksiyonları alması gereken kişidir.
İş yeri sağlık muayenesi düzenli periyotlarla gerçekleştirilmelidir. Bunun temel nedeni gözden kaçabilecek durumların olmasıdır. Türlü testler ve sağlık personellerinin tecrübesiyle işçilerin sağlık durumları öğrenilir. Bu noktada işi konusunda titiz ve bilgili insanların tercih edilmesi oldukça önemlidir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu uyarınca iş yerlerinde yapılması belirlenen sağlık muayeneleri işverenlerin ilgilenmesinin zorunlu kılındığı bir durumdur.
Belirtilen kanuna uymayan özellikle de kimyasal maddelerle ilişkili işler yürüten firmalara yüklü miktarda cezai yaptırımlar uygulanır. Yaptırımın boyutu ihlal boyutuna göre şekillenir. İşverenler ya kendi bünyelerinde tam zamanlı çalışmak üzere bir iş yeri hekimine yer vermeli ya da kullandıkları kimyasalın tehlike durumuna göre belirlenen zaman aralıklarında OSGB hizmeti almalıdır.
İçindekiler
İş Yeri Sağlık Muayenesinde Nelere Bakılır?
Hızla çoğalarak artmaya devam eden iş yerlerinde iş yeri sağlık muayenesi devlet tarafından zorunlu kılınmıştır. Hem işçinin sağlıklı bir şekilde hayatını sürmesini sağlamak hem de daha steril ve düzenli bir çalışma ortamı adına gerçekleştirilmesi gereken sağlık muayenelerinde kişide bakılan bazı unsurlar bulunur. İş yeri sağlık muayenesi yapılırken bakılan detaylar;
- Akciğer Grafisi: Sanayi benzeri yerlerde fazlasıyla yer alan ağır koku içeren kimyasallar, kişinin solumasıyla beraber akciğerlerine nüfuz eder. Solunum yolu ile akciğeri de fazlasıyla etkileyebilecek bu durum kişi için yüksek risk oluşturabilmektedir. Akciğerlere yerleşen hastalıkların tedavisi uzun soluklu olduğundan kişiyi büyük oranda olumsuz etkileyebilir hatta ölümle sonuçlanabilir.
- Solunum Fonksiyon Testi: Spirometre cihazıyla yapılan solunum fonksiyon testinde kişinin akciğerlerinin ne durumunda olduğu tam anlamıyla gözler önüne serilir. Bu test yapılmadan önce birkaç adım uygulanmalı ve sonrasında işleme geçilmelidir.
- Odyometri: İşitme kaybı gibi durumların takibi için kullanılan odyometri testi sonrasında durum hekimler tarafından algılanarak eğer bir işitme kaybı varsa bunun nedeni bile anlaşılabilir. İşitme iş yerlerinde iletişimin temel parçalarından olduğundan bu test de fazlasıyla gerekli görülür.
- Portör Muayenesi: Portör kelimesi tıpta taşıyıcı anlamında kullanılır. Kişide var olan hastalıkların bilinmemesiyle beraber fark edilmeden taşınmasını önlemek için portör muayenesi yapılır. Özellikle yemek sektöründe dehşet durumlara sebep olabilecek durumların önünün kesilmesi için 3 ayda bir yapılması zorunlu kılınan bu muayene esnasında kişide bir sorun tespit edildiği takdirde geçici bir süreliğine iş yerinden uzaklaştırılmak durumunda kalır.
- Hepatit – HIV Taraması ve Aşılama: Bir tür karaciğer iltihaplanması olarak söylenebilecek hepatit, A, B ve C olarak üçe ayrılır. Hepatit A kendiliğinden iyileşebilme gibi özellikler gösterse de B veya C için aynı durum söz konusu değildir. Hepatit B ve C tedavi edilmezse siroz ve kanser başta olmak üzere pek çok hastalık gözlemlenebilir. Sinsi ve bulaşıcı hastalık kategorisinde yer alan bu hastalığın tespiti için önce tarama gerekli görülür ise aşılama uygulanır.
- Tam Kan Sayımı: Tıpta hemogram halk arasında daha çok tam kan sayımı olarak bilinen bu değer ölçme sayımında kişinin anemi, kanda görülebilecek her türlü hastalık, alerjen durumların tespiti gibi pek çok şey saptanabilir.
- Tam İdrar Tetkiki: İdrarın görüntüsü, koku durumu ve pH değerine göre çıkarımlar yapılır. İdrar içerisinde bulunan bazı maddeler parametrik ölçümlerle sonuçlandırılır.
- Kanda ve İdrarda Ağır Metal Tayini: Toksik metal grubunda yer alan metallerin vücutta olup olmadığını tespit etmek için yapılan uygulamadır.
- Biyokimyasal Kan Testleri: Kan üzerine yapılan bazı testlerdir.
- Elektrokardiyografi: Kalpte oluşan anormal durumların tespit edilmesi için kalbin elektriksel davranışlarının belirlenmesidir. Sorunlu durumlarda tanı konur ve kişiye bildirilir.
- Koruyucu Aşılar: Kirli yaralanmalarda bulaşıcı pisliklerin önlemi için tetanos aşısı gereklidir.
- Genel Fiziki Muayene: İşçinin anemnezi ve genel fiziki muayenesi tamamlanır.
İş yeri sağlık muayenelerinde bakılan detaylar bunlardır. Kişilerin tüm bu testlerin ne olduklarını bilmeleri endişe duymalarını önler. Her biri acısız ve gelişen teknolojiyle beraber hızlı sonuçlanan testlerdir. Belirlenen sürelerin aşılmamasına özen gösterilerek uygulanması hem işçi hem işveren yönünde kolaylık sağlar.
Çalışanların Sağlık Muayeneleri Ne Kadar Sıklık ile Yapılmalıdır?
İş yeri sağlık muayenesi belirli aralıklarla yapılması gereken muayenelerdir. Bu muayeneler iş yerindeki kimyasal maddelerin zarar boyutuna, çalışan kesimin yaş aralığına ve çeşitli özel durumlara göre sıklaşabilir. Çalışanların sağlık muayenelerini çoğu firma OSGB hizmeti alarak tamamlar. İş yeri sağlık muayenesi az tehlikeli sınıfta yer alan bir işletme için 5, tehlikeli iş yeri kategorisine giren yerler için 3, çok tehlikeli olarak belirlenen iş sahaları için 1 yıl şeklinde belirlenmiştir.
İş yerinde çalışmakta olan kesimin yaş aralığı daha çok gençlerden meydana geliyor veya iş yerinde hamile kişiler bulunuyorsa muayeneler 6 ayda bir düzenli bir aralıkla uygulanmalıdır. Elde edilen raporlar gerekli yerlere bildirilmeli, çalışanlar bilinçlendirilmelidir. Kötü bir durum görünüyorsa kişiler tedavi altına alınmalı ve bir süreliğine iş yerinden uzak tutulmalıdır.
Bu şekilde kendini toparlayan işçi gereken vakitte işe geri döner ve o yokken alınan önlemler ile daha sağlıklı ve konforlu bir çalışma ortamında işlerini sürdürmeye devam eder.
İşçi Sağlığının Temel Stratejisi Nedir?
İşçi sağlığının temel stratejisi insanlara daha sağlıklı bir ortamda çalışma imkanını sunmaktır. Kimyasal maddeler veya güvenlik önlemleri alınmayan iş yerlerinde bulunulması hem yasak hem de suçtur. Her işveren iş yerini güvenli tutmak ve iş yeri sağlık muayenesi yaptırarak işçilerini düşünmekle mükelleftir.
Yasal zorunluluklar nedeniyle sadece göstermelik önlemler alınmamalı, gerçekten emek verilmiş ve planlanarak en iyi forma getirilmiş önlemlere yer verilmelidir. Sağlıklı işçiler her zaman için verimliliğini korur. Bu sayede iş hayatı daha iyi bir şekilde ilerleme gösterir. Çalışanların en iyi şartlarda çalışmasına özen gösteren iş yerlerinin performanslarının da olumlu yönde etkilendiği belirlenmiştir. OSGB hizmeti alınarak sağlanabilecek iş yeri sağlık muayenesi oldukça yararlı ve maliyet yönünden kârlı olduğundan tercihi pişman etmeyecektir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmalarının Kaç Temel Boyutu Vardır?
İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının birkaç farklı boyutu bulunur. İş yerlerine özen gösterildiği halde ortam ve kişi sağlığının maksimum seviyede korunması adına uygulanması gereken bu boyutlar;
- Fiziki Güvenliğin Sağlanması: İşçilerin çalışma koşulları göz önünde bulundurularak fiziken zarar görmemeleri için ekipman teminin sağlanmasıdır. İş yeri sağlık muayenesi de düzenli yapılarak sorun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Kimyasal Madde Güvenliği: Kimyasal maddelerin ağırlıklı olarak yer verildiği iş yerlerinde maddelerin depolanmasından kullanımına kadar birçok güvenlik önleminin alınmasıdır. Kişiler fark etmeden bu maddelerle ilişkide olabileceklerinden iş yeri sağlık muayenesi burada da oldukça fayda sağlar.
- Biyolojik Risklerin Belirlenmesi: Biyolojik etkilere sahip kimyasallara karşı alınacak tedbirler konusunda çalışmalar yapılıp uygulanması.
- İş Düzeni ve İşleyişi: İşçilerin çalışma ortamlarının koşullarının takibi ve uygunluğunun incelenmesi.
- Psikososyal Etkenler: İş stresiyle beraber gelen işçinin ruh sağlığının bozulması gibi durumları engellemek adına yapılabilecek şeyleri belirlemek ve uygulamak. İş yükü veya çalışma ortamının uygunsuzluğu benzeri olaylara müdahale etmek.
- İş Yeri Kültürü Oluşturmak: İş yerinde güvenlik kültürü oluşturup herkesin buna uyum sağlamasını istemek.
Bu boyutlar iş sağlığını optimum seviyede koruyarak en verimli çalışma alanının elde edilmesine katkıda bulunmaktadır.